Η ΕΕ σε ύφεση και το 2010

Συρρίκνωση ΑΕΠ 4% και απασχόλησης 2,5% φέτος

Η οικονομία της Ε.Ε. βρίσκεται στο μέσον της πιο βαθιάς και εκτεταμένης ύφεσης που συνέβη ποτέ κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Η Επιτροπή προβλέπει έντονη συρρίκνωση της οικονομίας της Ε.Ε. κατά 4% το 2009 και 0,1% το 2010.

Η απασχόληση αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 2,5% περίπου φέτος και κατά 1,5% επιπλέον το 2010, με τις προγνώσεις για την ανεργία να υπερβαίνουν το 10% για το 2010.
Αυτό επισημαίνεται, μεταξύ των άλλων, σε σημείωμα της προεδρίας της Ε.Ε. που συζητήθηκε στο Συμβούλιο Υπουργών Ανταγωνιστικότητας την περασμένη εβδομάδα με θέμα την αποτίμηση των εθνικών μέτρων ανάκαμψης.
Τονίζεται, συγκεκριμένα, ότι ένα από τα προβληματικότερα ζητήματα της τρέχουσας κρίσης είναι η μεγάλη συρρίκνωση των πιστώσεων και δανείων προς τις επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, τα περισσότερα μέτρα της Ε.Ε. (περίπου το 66%) εστιάζονται στη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση.
Ολα σχεδόν τα κράτη - μέλη έχουν λάβει μέτρα για τη χαλάρωση των χρηματοδοτικών περιορισμών, χρησιμοποιώντας τις εγγυήσεις, τα επιδοτούμενα δάνεια, την πρόσθετη χρηματοδότηση, την ταχύτερη απόσβεση κεφαλαίου, ταχύτερη επιστροφή του ΦΠΑ ή ταχύτερη πληρωμή κρατικών ομολογιών και πιστωτικών κονδυλίων.
Ορισμένα κράτη - μέλη έχουν περικόψει τους φόρους εισοδήματος επιχειρήσεων ή προσωρινά αυξήσει τις αντικυκλικές δραστηριότητες των κρατικών τους οργανισμών εξαγωγικών πιστώσεων, μέσω πρόσθετων δυνατοτήτων ασφάλισης/εγγύησης.
Βιομηχανία
Σύμφωνα με τη Eurostat η βιομηχανική παραγωγή της Ε.Ε. μειώθηκε το Φεβρουάριο του 2009 κατά 17,5%, έναντι του Φεβρουαρίου 2008. Επειδή οι κλάδοι της αυτοκινητοβιομηχανίας και των κατασκευών επλήγησαν ιδιαίτερα σκληρά από την κρίση, πάμπολλα μέτρα -τα περισσότερα εκ των οποίων βραχυπρόθεσμα- προορίζονται για τους δύο αυτούς κλάδους, είναι δε προσανατολισμένα στην τόνωση της ζήτησης και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
Στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, πολλά κράτη - μέλη έχουν εγκρίνει «προγράμματα απόσυρσης». Μερικά κράτη - μέλη στηρίζουν άμεσα την προσφορά στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας μέσω κρατικών δανείων και εγγυήσεων.
Υπάρχουν επίσης προγράμματα κατασκευής οικολογικών προϊόντων, επιδοτούμενων δανείων και εγγυήσεων. Στον κατασκευαστικό κλάδο ορισμένα κράτη - μέλη χορηγούν ή αυξάνουν τη χρηματοδότηση προς ιδιοκτήτες κατοικιών ή προς νοικοκυριά που επιθυμούν να αγοράσουν καινούργιο σπίτι. Οι κατασκευές ωφελούνται επίσης από μέτρα στήριξης των επενδύσεων.
Καθώς οι δραστηριότητες αυτές έχουν επιπτώσεις στην εσωτερική αγορά, ο συντονισμός τους σε επίπεδο Ε.Ε. παίζει σημαντικό ρόλο, ακόμα και όταν φαίνονται ότι συμβαδίζουν με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και ανταγωνισμού.
Τα λαμβανόμενα μέτρα θα πρέπει να είναι προσωρινά, ούτως ώστε ο ιδιωτικός τομέας να μπορέσει να επιστρέψει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες, όταν σταθεροποιηθεί η κατάσταση, δίχως απομείωση των δυνατοτήτων του και προκειμένου να εξασφαλιστούν οι προσαρμογές ορισμένων κλάδων που ενίοτε αναμένονται εδώ και καιρό. Η αναδιάρθρωση θα πρέπει να συνοδεύεται από τον αναπροσανατολισμό των δεξιοτήτων των εργαζομένων προς άλλους εργασιακούς κλάδους.

Καίριας σημασίας είναι επίσης τα μέτρα που αποσκοπούν σε πιο μακροπρόθεσμες βελτιώσεις του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Τα περισσότερα σχετίζονται με το θεματολόγιο βελτίωσης του ρυθμιστικού πλαισίου και, ειδικότερα, με τη μείωση του διοικητικού φόρτου των επιχειρήσεων και δη των μικρομεσαίων, την προώθηση και τόνωση του επιχειρηματικού πνεύματος, λ.χ. τη βελτίωση των προϋποθέσεων για τη σύσταση νέων επιχειρήσεων.
Οι βελτιώσεις του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μπορούν να αναμένονται από την ταχεία και ολοκληρωτική εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες και από μεταρρυθμίσεις των υπηρεσιών οι οποίες θα υπερβαίνουν το πλαίσιο της οδηγίας αυτής.

Τα περισσότερα κράτη - μέλη έχουν επενδύσει σοβαρά σε υλικές υποδομές και σε ενεργειακή απόδοση. Τα δύο τρίτα των μέτρων συνίστανται σε άμεσες επενδύσεις του δημόσιου τομέα, κυρίως σε οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά επίσης και σε λιμένες, αερολιμένες και εσωτερικές πλωτές οδούς.
Για να εξασφαλιστεί η έγκαιρη υλοποίηση επενδύσεων που ήδη έχουν εγκριθεί, τα περισσότερα κράτη - μέλη θα πρέπει να εξετάσουν τις δυνατότητες απλοποίησης των διοικητικών διαδικασιών. Επίσης, τα επενδυτικά πακέτα μερικών κρατών - μελών δεν στοχεύουν στην ενεργειακή απόδοση, πράγμα που θα πρέπει να θεωρείται χαμένη ευκαιρία.