Τα υψηλά spreads τα πληρώνει η κατανάλωση

Της Νένας Μαλλιάρα

http://www.capital.gr/News.asp?id=999702

Ολόκληρο το σύστημα της ελληνικής Οικονομίας έχει παγιδεύσει η σταθερή άνοδος των spreads δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, η οποία υφίσταται, με μικρά διαλείμματα αλλά πολύ μεγαλύτερες εξάρσεις, τα τελευταία περίπου δύο χρόνια.

Το spread του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου θεωρούνταν ήδη υψηλό στις 240 μονάδες βάσης στις 31/12/2009. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου και ενώ είχε συμφωνηθεί η ένταξη της Ελλάδας στο μηχανισμό του ΔΝΤ και της Ε.Ε. το spread είχε ενισχυθεί στις 335 μ.β. Παρά τις εκτιμήσεις ότι η περαιτέρω πορεία του θα ήταν πτωτική, τα στοιχήματα για τη χρεοκοπία της Ελλάδας και η μετεξέλιξη της κρίσης σε κρίση του ευρώ και του ασθενούς Νότου της Ευρώπης, έχει εκτινάξει το spread (10ετία) του ελληνικού Δημοσίου στις 780 μ.β.

Καθώς μεθαύριο κλείνει ημερολογιακά το α΄ εξάμηνο του έτους, η κατάσταση με το spread έχει φτάσει σε «κόκκινο συναγερμό» για τις τράπεζες και κατ΄ επέκταση για την Οικονομία.

Η διατήρηση των υψηλών spreads «χτυπάει» σε κύριες αρτηρίες του συστήματος που είναι:

α) η ρευστότητα των τραπεζών

β) οι χρηματοδοτήσεις προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά

γ) το υψηλό κόστος των καταθέσεων

δ) οι ζημιές στα ομόλογα.

Ομόλογα και ρευστότητα αποτελούν αυτή τη στιγμή ένα φαύλο κύκλο για τις τράπεζες. Εκεί που είχαν συνηθίσει να αγοράζουν ελληνικά ομόλογα με κουπόνι 6% που στη συνέχεια κατέθεταν ως ενέχυρο στην ΕΚΤ και αντλούσαν ρευστότητα στο 1%, κερδίζοντας άκοπα τη διαφορά επιτοκίων, τώρα οι τράπεζες βρίσκονται με χαρτοφυλάκια ομολόγων που συνεχώς απαξιώνονται.

Υπό το βάρος της συνεχούς απαξίωσης των τιμών των ελληνικών ομολόγων, οι τράπεζες καταγράφουν τεράστιες εξ΄ αποτιμήσεως ζημίες, οι οποίες μαζί με τις ζημίες από τα επισφαλή δάνεια δημιουργούν έναν εκρηκτικό συνδυασμό για την κερδοφορία και την καθαρή τους θέση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε σύγκριση με τα τέλη του α΄ τριμήνου, που επίσης σηματοδοτήθηκε από πτώση στις τιμές των ομολόγων σε σχέση με τα τέλη του 2009, οι ζημιές από επένδυση μόλις 1 δισ. ευρώ και μόνο στο 10ετές ομόλογο του ελληνικού Δημοσίου ξεπερνούν τα 270 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι η «τύχη» της κάθε τράπεζας στα αποτελέσματα β΄ τριμήνου θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου των ομολόγων της. Ετσι: α) αν έχει τοποθετήσει τον κύριο όγκο των ομολόγων της στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο (διακράτηση μέχρι τη λήξη), δεν θα υποχρεωθεί να αποτιμήσει τις τρέχουσες ζημίες, β) αν έχει τον μεγαλύτερο όγκο των ομολόγων της στο διαθέσιμο προς πώληση χαρτοφυλάκιο, θα ζημιωθεί από την πτώση των τιμών σε επίπεδο καθαρής θέσης (μειώνονται τα ίδια κεφάλαιά της), ενώ γ) αν έχει τοποθετήσει τον κύριο όγκο των ομολόγων της στο χαρτοφυλάκιο προς διαπραγμάτευση θα ζημιωθεί σε επίπεδο κερδοφορίας.

Ως απόρροια των υψηλών spreads, η στενότητα ρευστότητας και η αδυναμία προσφυγής των τραπεζών στις διεθνείς αγορές για δανεισμό κεφαλαίων, αποστερεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις χρηματοδοτήσεις των τραπεζών. Νέο χρήμα δεν υπάρχει για να δοθεί, ενώ παράλληλα τα δάνεια που «τρέχουν» έχουν πολύ χαμηλότερα επιτόκια όχι μόνο από τα επιτόκια δανεισμού Δημοσίου και τραπεζών, αλλά επίσης από τα επιτόκια που πληρώνουν οι τράπεζες για να αντλήσουν καταθέσεις.

Πρόκειται για το θέμα που «καίει» αυτή τη στιγμή τις τράπεζες και το οποίο επισήμανε στη γενική συνέλευση των μετόχων της Eurobank ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας κ. Ν. Νανόπουλος. Όπως είπε, οι τράπεζες έχουν μπει σε έναν ανταγωνισμό επιτοκίων για τις καταθέσεις και τα υψηλά επιτόκια που δίνουν αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη.

Ωστόσο, οι τράπεζες δεν μπορούν να αντισταθούν στην πίεση των συνθηκών. Όταν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων κινούνται από 9% - 12% και παράλληλα οι τράπεζες έχουν υποστεί σοκ από τις εκροές καταθέσεων, σύρονται αναγκαστικά σε επιτόκια της τάξεως ακόμα και του 6,5% στις προθεσμιακές καταθέσεις, υποθηκεύοντας όχι μόνο την κερδοφορία τους, αλλά και την ίδια την ανάπτυξη, εντείνοντας έτσι τον φαύλο κύκλο στον οποίο έχει περιέλθει η ελληνική Οικονομία